Zespół Hornera jest zespołem objawów okulistycznych pojawiających się przy uszkodzeniu unerwienia współczulnego gałki ocznej i mięśni twarzowych. Został opisany w 1869 roku przez szwajcarskiego okulistę Friedricha Hornera. O ile łatwo go rozpoznać na podstawie objawów klinicznych, o tyle tego samego nie możemy powiedzieć już na temat zlokalizowania przyczyn tej choroby, o czym napiszę później.
 |
| Fot. Zespół Hornera |
4 charakterystyczne objawy zespołu Hornera
- zwężenie źrenicy
- zapadnięcie się gałki ocznej
- opadnięcie górnej powieki
- wypadnięcie trzeciej powieki
Jakie psy najczęściej chorują?
Choroba może wystąpić u psa każdej rasy i w każdym wieku. Statystycznie jednak najczęściej na nią chorują Golden retrievery i Cocker Spaniele. Występuje ona również u kotów, koni, krów. |
| Zespół Hornera u kota. |
Jakie są przyczyny zespołu Hornera?
Choroba może być wywołana przez wiele różnych przyczyn. Może być spowodowana tępym urazem szyi lub być związana z raną gryzioną tej okolicy, guzem zlokalizowanym w klatce piersiowej lub śródczaszkowo, nowotworem tarczycy,wypadnięciem krążka międzykręgowego, oderwaniem splotu ramiennego, zapaleniem ucha środkowego/wewnętrznego. Najczęściej rozpoznawany jest idiopatyczny zespół Hornera.Objawy mogą pojawić się nagle, w ciągu kliku godzin. Choroba nie jest bolesna i nie wpływa na widzenie.
O diagnostyce i leczeniu
Istotne jest ustalenie pierwotnej przyczyny choroby. Gdyż tylko w takim przypadku możemy mówić o zaordynowaniu właściwej dla zwierzęcia terapii.
Z punktu anatomicznego wyróżniamy 3 przyczyny: ośrodkowe, przedzwojowe i pozazwojowe. Te niezrozumiałe nazwy związane są z lokalizacją uszkodzenia na szlaku unerwienia współczulnego oka. Zanim zaczniemy się bawić w dr House i lokalizować przyczynę zespołu Hornera, musimy odrobić lekcję z anatomii.  |
| Ryc. Schemat unerwienia współczulnego oka. źródło www.nervestydy.com |
W jaki sposób określić, w którym miejscu doszło do uszkodzenia?
W tym celu przeprowadza się test farmakologiczny z 0,1% fenylefryną. Do worka spojówkowego zapuszcza się 2 krople 0,1% fenylefryny. Pacjenta bada się po 20 minutach.
Jeśli doszło do rozszerzenia źrenicy, zmniejszenia opadnięcia powieki i wysunięcia trzeciej powieki- mamy do czynienia z uszkodzeniem zazwojowym czyli zapaleniem ucha środkowego/wewnętrznego, nowotworem w uchu środkowym lub zmianami zagałkowymi.
W uszkodzeniu przedzwojowym źrenica się nie rozszerza.
Niestety wykonanie tego testu nie udzieli nam odpowiedzi na wszystkie gnębiące nas pytania. Z tego względu postępowanie diagnostyczne powinno obejmować nie tylko pełne badanie kliniczne, okulistyczne i neurologiczne. Należy również wykonać badanie RTG klatki piersiowej, szyi, czaszki (ocena ucha środkowego). W niektórych przypadkach wskazane jest wykonanie tomografii komputerowej czy rezonansu magnetycznego. Zespół Hornera jest kompleksem objawów okulistycznych, który sygnalizuje nam, iż coś dzieje się wewnątrz organizmu. Diagnostyka wymaga współpracy specjalistów z różnych dziedzin weterynarii, przeprowadzenia licznych badań diagnostycznych, a także wyrozumiałości i współpracy ze strony właściciela zwierzęcia.
U części zwierząt z zespołem Hornera nie udaje się ustalić pierwotnej przyczyny. Mówi się wówczas o idiopatycznym zespole Hornera.U tych pacjentów test z fenylefryną wskazuje na zazwojowe uszkodzenie, jednocześnie nie są obecne żadne zmiany w uchu środkowym czy przestrzeni zagałkowej. Objawy idiopatycznego zespołu Hornera zazwyczaj cofają się samoistnie po około 4-8 tygodniach i nie wymagają leczenia.
