Zaćma u psa - fakty i mity.

 

Mój pies kiedyś miał czarną, błyszczącą źrenicę. Teraz jego oko jest mętne, a źrenica ma niebieski odcień. Czy mój pies ma zaćmę?

 

Zaćma to postępujące zmętnienie soczewki lub jej torebki. Bezpośrednio wpływa na pogorszenie czy też utratę widzenia. Jest też często mylona z występującą u starszych psów, sklerozą jądra soczewki. O pomyłkę nie jest trudno, gdyż zarówno przy zaćmie jak i stwardnieniu jądra soczewki, soczewka przybiera niebiesko-szarą barwę. Stwardnienie jądra soczewki to poniekąd zmiana fizjologiczna związana ze starzeniem się organizmu. Przez całe życie w soczewce powstają nowe komórki. Z biegiem lat są one coraz ciaśniej ułożone, prowadząc do stwardnienia jądra soczewki, które staje się widoczne jako niebieskie zamglenie w rzucie źrenicy. Zmiany te najczęściej w minimalnym stopniu ograniczają widzenie.

Jak odróżnić zaćmę od stwardnienia jądra soczewki?

Wystarczy wykonać badanie okulistyczne. Po podaniu leku rozszerzającego źrenicę, możliwa jest dokładna ocena soczewki i dna oka. Przy sklerozie jądra, zmiany w soczewce są przezroczyste i możliwe jest zbadanie dna oka psa. U pacjentów z zaćmą, podczas badania uwidaczniają się zmętnienia w soczewce, które utrudniają lub uniemożliwiają zbadanie dna oka.

Skleroza jądra soczewki. Zaćma korowa, niedojrzała.

Mój starszy pies gorzej widzi? Pewnie ma zaćmę tak jak moja babcia.

Na dwoje babka wróżyła. Badanie okulistyczne starszych zwierząt jest niezwykle ważne. Oko jest często pierwszym organem, który daje sygnał o chorobie ogólnoustrojowej. Zanim założymy, iż nasz pies nie widzi czy też niedowidzi z powodu zaćmy, zaprowadźmy go na badanie okulistyczne.

Przyczyna konsultacji zaćma. Rozpoznanie-retinopatia nadciśnieniowa.

Utrata wzroku u starszego psa to nie tylko zaćma, ale i retinopatia nadciśnieniowa (zmiany siatkówki wynikające z nadciśnienia tętniczego krwi), zapalenie przedniego odcinka błony naczyniowej, nagłe nabyte zwyrodnienie siatkówki, jaskra czy zapalenie nerwu wzrokowego.

 Zaćma występuje jedynie u starszych psów.

Mit. Zaćma może wystąpić u psa w każdym wieku. Istnieje wiele przyczyn zaćmy: metaboliczne (cukrzyca, hypokalcemia), pourazowe, toksyczne czy związane z niedoborami żywieniowymi. Zaćma rozwija się również wtórnie do niektórych chorób siatkówki. Jednak u psów najczęściej występuje zaćma dziedziczna.

 tabela 1. - zaćma dziedziczna u psów*

RASA                                                                      WIEK WYSTĄPIENIA OBJAWÓW

American Cocker                                                         0,6 miesięcy - 6 lat
Alaskan Malamute                                                       do 9 lat
Beagle                                                                          wrodzona- 4 miesiące
Bichon Frise                                                                 1,5 roku - 6 lat
Boston Terrier                                                              wrodzona - 4 miesiące
Cavalier King Charles Spaniel                                     wrodzona
Owczarek niemiecki                                                    wrodzona -  2 lat
Golden Retriever                                                         1,5 roku do 9 lat
Irish Setter                                                                   4,5 miesiąca - 2 lat
Labrador                                                                      wrodzona, od 1,5 roku
Pudel miniaturowy                                                       młodzieńcza                                     
Sznaucer miniaturowy                                                 do 3 roku życia
Siberian Husky                                                             4-18 miesięcy do 5 roku życia
Staffordshire Bull Terrier                                             4 miesiące do 18 miesiąca życia
Welsh Corgi                                                                 wrodzona - 2 lata
West Highland White Terrier                                       wrodzona - do 6 roku życia

* tabela opracowana  na podstawie wykładu Kirk N. Gelatt VMD, University of Florida

 U mojego psa lekarz zdiagnozował zaćmę, czy stosując krople do oczu mogę opóźnić rozwój choroby?

Leczenie zaćmy budzi wiele wątpliwości. Krąży wiele mitów na ten temat. Nie mają one jednak pokrycia w badaniach klinicznych ani na ludziach, ani na zwierzętach. Zaćmie nie można zapobiec prowadząc zdrowy tryb życia, stosując dietę, suplementy czy krople do oczu. Można się jej pozbyć jedynie poprzez chirurgiczne usunięcie zmienionej soczewki.

Jak przebiega operacja zaćmy u psa?

Zabieg wykonywany jest w znieczuleniu ogólnym. Lekarz wykonuje kilkumilimetrowe nacięcie rogówki, wchodzi do przedniej komory oka i używając specjalnego urządzenia zwanego fakoemulsyfikatorem rozdziela zmętniałą soczewkę na mniejsze fragmenty. Fakoemulsyfikator można porównać do odkurzacza, który jednocześnie rozdrabnia i wysysa kawałki soczewki. W trakcie zabiegu usuwa się zmętniałą soczewkę. Opakowanie czyli torebka soczewki pozostaje na swoim miejscu. Do pustego opakowania wsuwa się zwiniętą sztuczną soczewkę i rozprostowuje się ją w środku. Na koniec zakłada się szwy na naciętą uprzednio rogówkę. I gotowe.

Czy mój pies kwalifikuje się do zabiegu usunięcia zaćmy?

Zabieg usunięcia zaćmy przeprowadzany jest w znieczuleniu ogólnym. Z tego względu przed planowaną operacją należy wykonać badanie krwi (morfologia i biochemia) oraz EKG. Jeśli pies kwalifikuje się do znieczulenia ogólnego to kolejnymi badaniami, które należy wykonać są: usg gałki ocznej i elektroretinografia. Elektroretinografia jest badaniem obrazującym funkcjonowanie siatkówki. Badanie to jest rutynowo wykonywane przed zabiegiem usunięcia zaćmy u zwierząt. U wielu psów zaćmie towarzyszy zwyrodnienie siatkówki. Operacja zaćmy u tych zwierząt nie przywróci im wzroku. Zabieg usunie przeszkodę dla promieni świetlnych jaką jest nieprzezierna soczewka. Jednak komórki siatkówki wciąż nie będą w stanie odegrać swojej roli. Nic nie przetworzą, nie przekażą, pozostawią nerw wzrokowy i korowy ośrodek wzrokowy bez materiału do pracy, jednym słowem z ich winy nigdy już nie powstanie obraz.   

Należy pamiętać, iż do zabiegu nie kwalifikują się zwierzęta, którym właściciel nie jest w stanie podać kropli do oczu. Rutynowo po zabiegu stosuje się leki przeciwzapalne miejscowo w postaci kropli do oczu.