Z grymasem na twarzy
zaakceptowałam panowanie jesieni. W gruncie rzeczy jesień może nie jest aż taka
zła. Poza deszczem i chłodnym wiatrem, oferuje nam kasztany, żołędzie, kolorowy
dywan liści w parku, warszawski festiwal filmowy i przepyszne nalewki
sporządzone przez mojego kolegę Michała. I to właśnie jego nalewki przypomniały
mi o ciekawym schorzeniu oczu u psów potocznie zwanym wiśniowe oko -cherry eye.
 |
| wypadnięcie gruczołu trzeciej powieki, fot. mpawlicka |
Jaką rolę odgrywa trzecia powieka i gruczoł trzeciej powieki?
Trzecia powieka jest dolno-przyśrodkowym fałdem spojówki
zawierającym chrząstkę w kształcie litery T. Podczas mrugania trzecia powieka ,
niczym wycieraczka w przedniej szybie samochodu, nasuwa się na gałkę oczną,
uczestnicząc tym samym w rozprowadzeniu filmu łzowego i usuwaniu
zanieczyszczeń. Gruczoł trzeciej powieki zlokalizowany jest u podstawy
chrząstki trzeciej powieki. Przymocowany jest do tkanki łącznej twardych
struktur oczodołu za pomocą więzadeł, które utrzymują go w obrębie trzeciej
powieki. W przypadku , gdy więzadła te są słabo wykształcone, dochodzi do
przemieszczania się gruczołu ponad trzecią powiekę.
Gruczoł trzeciej powieki wydziela
ok. 1/3 wodnej części filmu rogówkowego i wraz z gruczołem łzowym odgrywa
kluczową rolę w utrzymaniu prawidłowego nawilżenia gałki ocznej. Jeśli powierzchnia rogówki nie jest
odpowiednio nawilżona, oko staje się bolesne, podatne na infekcję, pojawia się
nieprawidłowa wydzielina, a nawet może utworzyć się wrzód rogówki.
Co to jest cherry eye ?
To wypadnięcie gruczołu trzeciej
powieki . Widoczne jest jako gładki różowy twór w przyśrodkowym kącie
oka. Swym wyglądem narzuca podobieństwo do wiśni, stąd potoczona nazwa wiśniowe
oko, cherry eye.
Czy wypadniecie gruczołu trzeciej powieki ma wpływ na funkcjonowanie oka?
Tak. Po przemieszczeniu gruczoł
ulega obrzękowi i zapaleniu. Gdy gruczoł nie leży w swoim anatomicznym
położeniu, nie jest w stanie efektywnie produkować łez. Ponadto jego
długotrwałe przemieszczenie prowadzi do uszkodzenia tkanki gruczołu, czego
konsekwencjami są osłabienie jego funkcji i zmniejszenie produkcji łez przez
gruczoł. Stan taki, w późniejszym okresie życia zwierzęcia prowadzi do
rozwinięcia się syndromu suchego oka. Wypadnięciu gruczołu trzeciej powieki nie
towarzyszą objawy bólowe. Może natomiast wystąpić przekrwienie spojówek i surowiczy, rzadko
bakteryjny wypływ z worka spojówkowego.
Czy mój pies, kot jest szczególnie narażony na pojawienie się choroby?
Choroba dużo częściej występuje u
psów niż u kotów. Do wypadnięcia
gruczołu dochodzi najczęściej w wieku 6-12 miesięcy, chociaż u niektórych
zwierząt objawy mogą wystąpić dużo wcześniej, nawet w 2-3 miesiącu życia.
Do ras predysponowanych należą:
- Buldog angielski
- Dog
- Mastiff
- Lhasa apso
- Shih-tzu
- Pekińczyk
- Maltańczyk
- Cocker spaniel
- Bokser
- Beagle
- Koty birmańskie
Czy drugie oko również może być dotknięte chorobą?
Tak. Podczas wizyty lekarz ocenia
również położenie drugiego gruczołu łzowego, gdyż choroba jest często
obustronna. Objawy w drugim oku mogą wystąpić jednocześnie bądź kilka tygodni
lub kilka miesięcy później.
Jakie są metody leczenia wypadnięcia gruczołu trzeciej powieki?
Zalecaną metodą leczenia jest chirurgiczne
odprowadzenie gruczołu trzeciej powieki. Istnieje kilka technik operacyjnych.
Obecnie najczęściej stosuje się tzw. technikę kieszonkową („pocket technique”),
którą osobiście stosuję u moich pacjentów.
Wycinanie gruczołu trzeciej powieki
jest niewskazane, gdyż prowadzi do zmniejszenia produkcji łez i predysponuje do wystąpienia
zespołu suchego oka w późniejszym okresie życia psa. Niektóre rasy psów jak np.
buldog, są predysponowane zarówno do cherry eye jak i zespołu suchego oka. Dla
tych zwierząt gruczoł trzeciej powieki ma kluczowe znaczenie i powinien być
odprowadzony, a nie usunięty!
Pozostawiony bez leczenia, wpadnięty
gruczoł trzeciej powieki nie funkcjonuje prawidłowo, jest powiększony i
stanowi dyskomfort dla zwierzęcia.
Na czym polega zabieg odprowadzenia gruczołu trzeciej powieki techniką kieszonki?
Zabieg wykonywany jest w
znieczuleniu ogólnym. Za pomocą szwów odwija się trzecią powiekę, uwidaczniając
jej powierzchnię gałkową. Następnie po dwóch stronach gruczołu wykonuje się
nacięcia spojówki, po czym odpreparowuje się ją w taki sposób, by utworzyć kieszonkę. Do
uformowanej kieszonki odprowadza się gruczoł trzeciej powieki. Ranę zamyka się
szwem ciągłym. Należy przy tym pamiętać, aby szycie rozpocząć i zakończyć na
spojówce powiekowej trzeciej powieki. Dzięki temu uniknie się ryzyka
podrażnienia lub owrzodzenia rogówki.
 |
| odprowadzenie chirurgiczne wypadnięcia gruczołu trzeciej powieki, stan bezpośrednio po zabiegu, fot. mpawlicka |
Opieka pooperacyjna
Trzecia powieka po operacji
będzie zaczerwieniona i obrzęknięta. Stan taki może się utrzymać przez ok. 2-4
tygodnie, ale najczęściej w ciągu tygodnia oka powraca do normalnego
funkcjonowania. Podczas zabiegu używane są nici wchłanilane, zatem nie ma
konieczności ich usuwania. Kołnierz
ochronny pies nosi przez kilka dni po zabiegu. Leczenie pooperacyjne może obejmować
ogólne podawanie antybiotyku i leków przeciwbólowych, przez kilka dni po
operacji. Przez 1-2 tygodnie do worka spojówkowego podaje się antybiotyk w
kroplach bądź maści.
Jakie są najczęstsze komplikacje pooperacyjne?
Rokowanie przy odprowadzenie gruczołu
trzeciej powieki techniką kieszonki jest
bardzo dobre. Zabieg cechuje się ok. 90% skutecznością. Jednakże, jak przy
każdej operacji, komplikacje mogą wystąpić. Może dojść do ponownego wypadnięcia
gruczołu trzeciej powieki, do powstania stanu zapalnego czy formowania się
cysty spojówki. W przypadku ponownego wypadnięcia gruczołu zabieg się powtarza.
