Cherry eye czyli czy nalewka z wiśni ma coś wspólnego z okulistyką?



Z grymasem na twarzy zaakceptowałam panowanie jesieni. W gruncie rzeczy jesień może nie jest aż taka zła. Poza deszczem i chłodnym wiatrem, oferuje nam kasztany, żołędzie, kolorowy dywan liści w parku, warszawski festiwal filmowy i przepyszne nalewki sporządzone przez mojego kolegę Michała. I to właśnie jego nalewki przypomniały mi o ciekawym schorzeniu oczu u psów potocznie zwanym wiśniowe oko -cherry eye.

wypadnięcie gruczołu trzeciej powieki, fot. mpawlicka


Jaką rolę odgrywa trzecia powieka i gruczoł trzeciej powieki?

 Trzecia powieka  jest dolno-przyśrodkowym fałdem spojówki zawierającym chrząstkę w kształcie litery T. Podczas mrugania trzecia powieka , niczym wycieraczka w przedniej szybie samochodu, nasuwa się na gałkę oczną, uczestnicząc tym samym w rozprowadzeniu filmu łzowego i usuwaniu zanieczyszczeń. Gruczoł trzeciej powieki zlokalizowany jest u podstawy chrząstki trzeciej powieki. Przymocowany jest do tkanki łącznej twardych struktur oczodołu za pomocą więzadeł, które utrzymują go w obrębie trzeciej powieki. W przypadku , gdy więzadła te są słabo wykształcone, dochodzi do przemieszczania się gruczołu ponad trzecią powiekę.
Gruczoł trzeciej powieki wydziela ok. 1/3 wodnej części filmu rogówkowego i wraz z gruczołem łzowym odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu prawidłowego nawilżenia gałki ocznej.  Jeśli powierzchnia rogówki nie jest odpowiednio nawilżona, oko staje się bolesne, podatne na infekcję, pojawia się nieprawidłowa wydzielina, a nawet może utworzyć się wrzód rogówki.

 Co to jest cherry eye ?

To wypadnięcie gruczołu trzeciej powieki . Widoczne  jest  jako gładki różowy twór w przyśrodkowym kącie oka. Swym wyglądem narzuca podobieństwo do wiśni, stąd potoczona nazwa wiśniowe oko, cherry eye.

Czy wypadniecie gruczołu trzeciej powieki ma wpływ na funkcjonowanie oka?

Tak. Po przemieszczeniu gruczoł ulega obrzękowi i zapaleniu. Gdy gruczoł nie leży w swoim anatomicznym położeniu, nie jest w stanie efektywnie produkować łez. Ponadto jego długotrwałe przemieszczenie prowadzi do uszkodzenia tkanki gruczołu, czego konsekwencjami są osłabienie jego funkcji i zmniejszenie produkcji łez przez gruczoł. Stan taki, w późniejszym okresie życia zwierzęcia prowadzi do rozwinięcia się syndromu suchego oka. Wypadnięciu gruczołu trzeciej powieki nie towarzyszą objawy bólowe. Może natomiast wystąpić  przekrwienie spojówek i surowiczy, rzadko bakteryjny wypływ z worka spojówkowego.



 Czy mój pies, kot jest szczególnie narażony na pojawienie się choroby?

Choroba dużo częściej występuje u psów niż u kotów.  Do wypadnięcia gruczołu dochodzi najczęściej w wieku 6-12 miesięcy, chociaż u niektórych zwierząt objawy mogą wystąpić dużo wcześniej, nawet w 2-3 miesiącu życia. 

Do ras predysponowanych należą:

  •          Buldog angielski
  •          Dog
  •         Mastiff
  •         Lhasa apso
  •         Shih-tzu
  •          Pekińczyk
  •          Maltańczyk
  •          Cocker spaniel
  •          Bokser
  •          Beagle
  •          Koty birmańskie

Czy drugie oko również może być dotknięte chorobą?

Tak. Podczas wizyty lekarz ocenia również położenie drugiego gruczołu łzowego, gdyż choroba jest często obustronna. Objawy w drugim oku mogą wystąpić jednocześnie bądź kilka tygodni lub kilka miesięcy później.

Jakie są metody leczenia wypadnięcia gruczołu trzeciej powieki?

Zalecaną metodą leczenia jest chirurgiczne odprowadzenie gruczołu trzeciej powieki. Istnieje kilka technik operacyjnych. Obecnie najczęściej stosuje się tzw. technikę kieszonkową („pocket technique”), którą osobiście stosuję u moich pacjentów.
Wycinanie gruczołu trzeciej powieki jest niewskazane, gdyż prowadzi do zmniejszenia  produkcji łez i predysponuje do wystąpienia zespołu suchego oka w późniejszym okresie życia psa. Niektóre rasy psów jak np. buldog, są predysponowane zarówno do cherry eye jak i zespołu suchego oka. Dla tych zwierząt gruczoł trzeciej powieki ma kluczowe znaczenie i powinien być odprowadzony, a nie usunięty!
Pozostawiony bez leczenia, wpadnięty gruczoł trzeciej powieki nie funkcjonuje prawidłowo, jest powiększony i stanowi dyskomfort dla zwierzęcia.

Na czym polega zabieg odprowadzenia gruczołu trzeciej powieki techniką kieszonki?

Zabieg wykonywany jest w znieczuleniu ogólnym. Za pomocą szwów odwija się trzecią powiekę, uwidaczniając jej powierzchnię gałkową. Następnie po dwóch stronach gruczołu wykonuje się nacięcia spojówki, po czym odpreparowuje się  ją w taki sposób, by utworzyć kieszonkę. Do uformowanej kieszonki odprowadza się gruczoł trzeciej powieki. Ranę zamyka się szwem ciągłym. Należy przy tym pamiętać, aby szycie rozpocząć i zakończyć na spojówce powiekowej trzeciej powieki. Dzięki temu uniknie się ryzyka podrażnienia lub owrzodzenia rogówki.  

odprowadzenie chirurgiczne wypadnięcia gruczołu trzeciej powieki, stan bezpośrednio po zabiegu, fot. mpawlicka

Opieka pooperacyjna

Trzecia powieka po operacji będzie zaczerwieniona i obrzęknięta. Stan taki może się utrzymać przez ok. 2-4 tygodnie, ale najczęściej w ciągu tygodnia oka powraca do normalnego funkcjonowania. Podczas zabiegu używane są nici wchłanilane, zatem nie ma konieczności ich usuwania.  Kołnierz ochronny pies nosi przez kilka dni po zabiegu. Leczenie pooperacyjne może obejmować ogólne podawanie antybiotyku i leków przeciwbólowych, przez kilka dni po operacji. Przez 1-2 tygodnie do worka spojówkowego podaje się antybiotyk w kroplach bądź maści.

Jakie są najczęstsze komplikacje pooperacyjne?

Rokowanie przy odprowadzenie gruczołu trzeciej powieki techniką kieszonki  jest bardzo dobre. Zabieg cechuje się ok. 90% skutecznością. Jednakże, jak przy każdej operacji, komplikacje mogą wystąpić. Może dojść do ponownego wypadnięcia gruczołu trzeciej powieki, do powstania stanu zapalnego czy formowania się cysty spojówki. W przypadku ponownego wypadnięcia gruczołu zabieg się powtarza.